سوال : چه نوع اختراعاتي قابل ثبت‌اند؟

پاسخ : اختراعاتي قابل ثبت‌‌اند كه جديد بوده و حاوي گامي ابتكاري و داراي كاربرد صنعتي باشند.

سوال : آيا به جز تهران ثبت اختراع در جاي ديگري صورت مي‌گيرد؟

پاسخ : نه خير، در حال حاضر ثبت اختراع فقط در تهران و در اداره كل ثبت شركتها و مالكيت صنعتي انجام مي‌گيرد.

سوال : آيا براي ثبت اختراع حتماً‌ بايد خود مخترع اقدام نمايد؟

پاسخ : خير، تقاضاي ثبت اختراع مي‌تواند توسط وكيل متقاضي انجام شود. در اين صورت تقاضانامه بايد همراه اصل وكالتنامه با رونوشت يا فتوكپي برابر اصل شده ضميمه اظهارنامه شود.

سوال : سيستم ثبت اختراع در كشور ما چگونه است؟

پاسخ : سيستم ثبت اختراع در كشور ما، سيستم اعلامي است. بر اساس اين سيستم، ثبت اختراع طبق ادعاي مخترع صورت مي‌گيرد. يعني ادعاي مخترع مقرون به صحت تلقي شده و به شرط عدم سابقه ثبت، ادعاي مخترع (با رعايت اينكه اختراع در حيطه حمايت ثبت قرار دارد يا خير/ بند 4 پرسش و پاسخ) به ثبت مي‌رسد.

سوال : براي درخواست ارزيابي و تأييد علمي اختراع به كجا بايد مراجعه كرد؟

پاسخ : براي درخواست ارزيابي و تأييد علمي اختراع لازم است كه به ”اداره كل امور نوآوران و ارزشيابي فناوري“ واقع در تهران، خيابان انقلاب، ميدان فردوسي، خيابان فرصت جنوبي، شماره 71، طبقه پنجم مراجعه شود. علاوه بر اداره كل امور نوآوران و ارزشيابي فناوري براي ارزيابي و تأييد علمي اختراع مي‌توان به مراجع منطقه‌اي زير نيز مراجعه كرد.

1) تهران بزرگ: سازمان پژوهشهاي علمي و صنعتي ايران، دانشگاه تهران (واحدهاي IP)

2) مرجع منطقه‌اي مركزي كشور، اصفهان، دانشگاه صنعتي اصفهان (واحد IP)

3) مرجع منطقه‌‌اي جنوب كشور، شيراز، دانشگاه شيراز (واحد IP)

4) مرجع منطقه‌اي شرق كشور، مشهد، دانشگاه فردوسي مشهد (واحدIP )

5) مرجع منطقه‌اي شمال‌غربي كشور، تبريز، دانشگاه تبريز (واحد IP)

سوال : در صورت قبول يا رد اختراع چه اقداماتي انجام مي‌گيرد؟

پاسخ :

• در صورت قبول اختراع مراتب ثبت اختراع به صورت آگهي تهيه شده و جهت درج در روزنامه رسمي كشور تحويل متقاضي يا وكيل او مي‌گردد. پس از درج در روزنامه رسمي يك نسخه از روزنامه به اداره مالكيت صنعتي ارائه و گواهينامه ثبت اختراع توسط اداره مزبور كامل شده و يك نسخه از توصيف، ادعا و نقشه اختراع ضميمه و قيطان‌‌كشي شده با امضاء مدير كل و ممهور به مهر اداره كل ثبت شركتها و مالكيت صنعتي تسليم متقاضي يا وكيل قانوني او مي‌شود.

• در صورت رد اختراع، كتباً (برگ اخطار اداري) به متقاضي يا وكيل قانوني او ابلاغ مي‌گردد. در اين صورت متقاضي يا وكيل قانوني او مي‌تواند، ظرف 10 روز از تاريخ ابلاغ رد اظهارنامه نسبت به تقديم دادخواست و شكايت از تصميم اداره كل ثبت شركتها و مالكيت صنعتي به مراجع ذيصلاح قضايي مستقر در تهران اقدام نمايد. چنانچه در مدت 10 روز از تاريخ ابلاغ تصميم اداره مالكيت صنعتي نسبت به تقديم دادخواست اقدام نشود، ديگر ادعا در مراجع ذيصلاح قضايي مسموع نخواهد بود.

سوال : اعتبار ورقه (سند) اختراع چند سال است؟

پاسخ : در حقوق ايران مدت اعتبار ورقه ثبت اختراع به تقاضاي مخترع 5 يا 10 يا 15 و يا منتهي به 20 سال خواهد بود كه بايد صراحتاً در ورقه ثبت اختراع قيد شود.

سوال : ارزيابي و تأييد علمي اختراع چيست و مرجع قانوني آن كجاست؟

پاسخ : منظور از ارزيابي و تأييد علمي اختراع جستجو و بررسي علمي سند اختراع توسط متخصصين مربوطه با استفاده از تجارب علمي، مشاوره‌ها و بانكهاي اطلاعاتي داخلي و خارجي است و طبق قانون اين ارزيابي توسط وزارت علوم، تحقيقات و فناوري و از طريق مراكز علمي، تحقيقاتي كشور صورت مي‌گيرد.

سوال : براي درخواست حمايت از تكميل اختراع و تجاري كردن اختراع به كجا مي‌توان مراجعه كرد؟

پاسخ : براي درخواست حمايت از تكميل اختراع مي‌توان مستقيماً به ”مراكز رشد“ و براي تجاري كردن اختراع مستقيماً به ”پاركهاي فناوري“ مراجعه كرد. علاوه بر موارد فوق، كليه مراجع منطقه‌اي (مراجع مندرج در بند 14) و اداره كل امور نوآوران و ارزشيابي فناوري آماده راهنمايي و معرفي متقاضيان به مراكز رشد و پاركهاي فناوري و ديگر نهادها و سازمانهاي حمايت كننده از نوآوران، هستند. نشاني، تلفن و نمابر كليه مراكز رشد و پاركهاي فناوري را مي‌توان از اداره كل امور نوآوران و ارزشيابي فناوري دريافت كرد.

سوال : آيا براي ثبت اختراع در خارج از كشور حمايت مالي صورت مي‌گيرد؟

پاسخ :

بله، مخترعيني كه اختراعات آنها واجد شرايط زير باشند مي‌توانند از حمايت مالي ثبت در خارج از كشور به ميزان 50 درصد كل هزينه برخوردار شوند.

1-16) اختراع آنها در داخل كشور (اداره كل ثبت شركتها و مالكيت صنعتي) به ثبت رسيده باشد.

2-16) ارزيابي و تأييد علمي از وزارت علوم، تحقيقات و فناوري (از طريق اداره كل امور نوآوران و ارزشيابي فناوري و يا مراجع منطقه‌اي مندرج در بند 14) دريافت كرده باشند.

3-16) وكيل قانوني خود را انتخاب و معرفي كرده باشند.

4-16) براي اختراع خود طرح كسب و كار (Business plan) تهيه كرده باشند.5-16) فرمهاي مربوط به WPIS را تكميل كرده باشد.

6-16) مجوز حمايت مالي را از ”كميته تخصصي ثبت اختراعات در خارج“ كسب كرده باشند.

براي آ‎گاهي بيشتر از نحوه ثبت اختراعات در خارج از كشور و برخورداري از حمايت مالي، به دستورالعمل تهيه شده در اين زمينه در اداره كل امور نوآوران و ارزشيابي فناوري مراجعه شود.

سوال : پارك فناوري چيست؟

پاسخ :

پارك فناوري از هر جهت مقوله‌اي مبهم و ناشناخته است كه براي توصيف سطح متنوعي از فعاليتها جهت تحريك توسعه كارآفريني شركنهاي كوچك و متوسط دانش محور در يك كشور بكار مي‌رود. عبارت پارك فناوري حداقل 16 مترادف دارد كه رايجترين آنها پارك علمي، پارك تحقيقاتي و قطب فناوري هستند. زمينه‌هاي جديد در فعاليت پاركهاي فناوري دائما در حال زياد شدن هستند تا اين پاركها از رقباي فراوان خود كه حدود 295 پارك فناوري در سراسر جهان هستند، متمايز شوند پاركهاي فناوري از اوايل دهه 50 ميلادي در آمريكا ايجاد شدند و امروزه نيز دز سراسر جهان وجود دارند و تعدادشان روز به روز در حال افزايش است. در ابتدا مقوله پارك فناوري تعريف بسيار محدودي داشت كه تمركز اصلي آن بر مستغلات پارك بود، چه‌آنكه طبق اين تعريف دانشگاهها نوعا مستغلات، فضاهاي اداري يا تجهيزات تحقيقاتي را به واحدهاي تجاري اجاره مي دهند. گاهي اوقات اين تركيب به شهركهاي صنعتي يا محل تجمع شركتها شباهت مي‌يابد. امروزه اين مقوله توسعه يافته است تا محدوده وسيعتري از فعاليتها شامل توسعه اقتصادي و انتقال فناوري را در بر گيرد. آنگونه كه انجمن بريتانيا در تعريف خود مي‌آورد: مقوله پارك فناوري شامل محدوده وسيع و متنوعي از ابتكارات و نوآوريها مي‌شود كه اين تنوع حتي در داخل يك پارك نيز وجود دارد. بنابراين امكان ارائه تعريفي محكم و فراگير در اين مورد وجود نخواهد داشت. به عنوان مثال، در سال 1993 در ايالات متحده آمريكا مساحت متوسط پاركهاي فناوري 200 هكتار بود با بيش از 200 هزار فوت مربع ساختمان، 12 شركت عضو، 300 نفر شاغل و 250 هزار دلار بودجه عملياتي.پاركهاي خارج از ايالات متحده عموما حجمي كوچكتر دارند و در موقعيتهاي بسيار متفاوتي قرار دارند؛ از يك فضاي سبز وسيع در محيطي روستايي گرفته تا پاركهاي عمودي در ساختمانهاي بلند واقع در شهرهاي بزرگ. امروزه، حدود 250 پارك فناوري در انجمن بين‌المللي پاركهاي علمي عضو هستند و 295 پارك عضو انجمن پاركهاي فناوري مرتبط با دانشگاه مي‌باشند.

سوال : نامهاي ديگر پارك فناوري

پاسخ :

همانگونه كه تعريف ثابتي براي پارك فناوري وجود ندارد، اصطلاح ثابتي نيز براي براي وظايفي كه پاركهاي فناوري انجام مي‌دهند بكار نمي‌رود. اگرچه در ايالات متحده پارك فناوري، پارك تحقيقاتي يا پارك تحقيقات فناوري بكار مي‌رود، اصطلاح پارك علمي در انگلستان و اروپا رايجتر است و عبارت قطب فناوري در فرانسه بسيار استفاده مي‌شود. در زير ليستي از اصطلاحاتي كه مترادف با پارك فناوري بكار مي‌روند،آمده است:

*پارك تجاري
*پارك رايانه‌اي
*پارك فناوري پيشرفته
*پارك صنعتي
*مركز نوآوري
*پارك تحقيق و توسعه
*پارك تحقيقاتي
*پارك علمي
*شهرك علمي
*پارك تحقيقات و فناوري
*مركز رشد فناوري
*قطب فناوري
*شهرك فناوري  

سوال : هدف اصلي يك پارك فناوري

پاسخ :

اگرچه هر شهر يا كشوري ممكن است دلايل متفاوتي براي ايجاد پاركهاي فناوري داشته باشد، ولي عموما هدف اوليه از تشكيل يك پارك فناوري افزايش تعداد شركتهاي كوچك و متوسط دانش محور كه كارآفرين نيز هستند، مي‌باشد تا در يك محيط اقتصادي به فعاليت بپردازند. از اين شركتها به عنوان پشتوانه بخش خصوصي براي كمك به تنوع اقتصادي نام برده مي‌شود

كشورهاي در حال توسعه كه تجربه چنداني در زمينه فناوري ندارند، ممكن است از پاركهاي فناوري جهت جذب سرمايه‌گذاري خارجي براي ايجاد شغل و همچنين افزايش درآمدهاي مالياتي استفاده نمايند

سوال : مركز رشد علمي و فناوري(Incubator) چيست؟

پاسخ :

مركزي است تحت مديريت متخصصين حرفه اي كه باارائه خدمات حمايتي از ايجاد و توسعه حرفه هاي جديد توسط كارآفريناني كه در قالب واحدهاي نوپاي فعال در زمينه هاي مختلف منتهي به فنآوري متشكل شده اند و اهداف اقتصادي مثبتي بردانش وفن دارند. پشتيباني مي كند. اين خدمات , به عنوان مثال شامل موارد زير است.

• خدمات ‌آزمايشگاهي‌و‌كارگاهي
• خدمات ‌اطلاع‌رساني
• خدمات‌ مالي‌و‌اعتباري
• آموزش‌ هاي ‌تخصصي‌ويژه
• خدمات ‌مديريتي
• خدمات ‌حقوقي
• پروژه يابي و بازاريابي

سوال : اهداف ايجاد مركز رشد چيست؟

پاسخ :

• بسترسازي‌جهت‌ تجاري‌كردن‌دستاوردهاي‌تحقيقاتي
• ايجاد زمينه كارآفريني و حمايت از نوآوري و خلاقيت نيروهاي‌محقق‌جوان‌
• رونق‌اقتصاد‌محلي‌مبتني‌برفنآوري
• ايجاد فضاي لازم جهت گسترش واحدهاي كوچك و متوسط دانش مدار و فنآور فعال درزمينه هاي فنآوري
• بسترسازي‌جهت ‌ايجاد‌فرصتهاي شغلي‌مناسب‌جهت‌ جذب ‌كار‎آفرينان‌و ‌دانش‌آموختگان‌دانشگاهي‌در‌زمينه‌هاي ‌فنآوري
• توليد و توسعه محصولات و فرآيندهاي فنآوري قابل عرضه به بازار

سوال : وظايف مركز رشد كدامند ؟

پاسخ :

• حمايت‌مالي‌از ‌واحدهاي‌ مستقر‌در ‌مركز‌رشدv
• تلاش براي فراهم آوردن حمايت هاي قانوني جهت تسريع رشد واحدهاي مستقر در مركز رشد
• ارائه خدمات و مشاوره هاي مورد نياز واحدها در راستاي تبديل ايده هاي نوبه محصولات قابل تجاري شدن‌و ‌تجاري‌سازي‌آنها
• نظارت‌بر روند‌رشد ‌وا حدها و‌ تجليل‌مستمر‌دستاوردها با هدف افزايش كارآئي مركز رشد
• نظارت بر فعاليتهاي واحدهاي فنآور د رتحقق ايده محوري آنها
• ايجاد واحد پيش رشد درصورت نياز

سوال : ويژگيهاي مراكز رشد كدامند؟

پاسخ :

• ارتباط‌علمي‌با‌ دانشگاهها‌و مراكز‌تحقيقاتي
• مستقر‌در‌ يك‌پارك‌علمي‌ و ‌فنآوري‌يانزديك‌به‌ساير‌مراكز‌علمي و فنآوري
• داراي‌فضاهاي‌انعطاف‌پذير‌قابل‌واگذاري‌به‌صورت‌اجاره
• داراي‌ حوزه ‌ستادي‌كوچك ‌و ‌مديريت‌با‌تجربه
• داراي ‌امكانات‌و ‌خدمات ‌با ارزش‌افزوده‌بالا

سوال : مراكز رشد از چه اجزايي تشكيل شده است؟

پاسخ :

• واحد‌ رشد‌مقدماتي
• هسته‌ها ‌و واحدهاي‌ فنآور
• واحدهاي‌ ارائه‌كننده‌خدمات‌ عمومي‌ و‌ تخصصي
• ستا‌د ‌مديريتي
• مشاورين
• شعب يادفاتر سازمان هاي حمايت كننده مالي

سوال : آيا ارزيابي و تأييد علمي اختراع اجباري است؟

پاسخ :

براي پذيرش تقاضاي ارزيابي و تأييد علمي اختراع شرايط زير ضروري است:

1-13) ثبت اوليه اختراع در مراجع حقوقي (اداره كل ثبت شركتها و مالكيت صنعتي) و ارائه ورقه ثبت

12-13) ارائه تقاضاي ارزيابي و تأييد علمي اختراع، همراه با مدارك كامل و مستند اختراع ثبت شده

3-13) ارزيابي و تأييد علمي اختراع بيش از 2 بار انجام نخواهد گرفت (بدين معني كه در صورت رد اعتبار علمي اختراع متقاضي تنها يكبار ديگر ارزيابي علمي آن توسط مرجع ديگري غير از مرجع بررسي كننده اوليه، امكانپذير است).

سوال : براي ثبت اختراع چه مداركي لازم است؟

پاسخ :

براي ثبت اختراع بايد مدارك زير تكميل و به اداره كل ثبت شركتها و مالكيت صنعتي تحويل گردد:

• اظهارنامه ثبت اختراع در 3 نسخه: اظهارنامـه ثبت اختـراع فـرم مخصوصـي است كه جزء اوراق بهادار مي‌باشد و متقاضي مي‌بايستي از واحد گردش اوراق بهادار مستقر در اداره كـل ثبت شركتها و مالكيت صنعتي آن را تهيه و نسبت به تكميل و امضاء آن اقدام نمايد (نمونه‌اي از اين فرم در انتهاي پرسش و پاسخ آمده است)

• توصيف مشروح اختراع در 3 نسخه: اختراع مورد ادعاي مختـرع بـايد به طور كـامل شرح داده شود. در شرح اختراع بايد تمام جنبه‌هاي اختراع ادعايي به طور واضح بيان گردد. در تهيه شرح اختراع از كاغذاي A4 استفاده شود.

• نقشه‌هاي اختراع در 3 نسخه: نقشه كامل اختراع بايد با مركب و از روي مقيـاس متـري تهيه و ذيل نقشه‌ها را متقاضي يا وكيل او امضاء نمايند. نقشه‌هاي اختراع بايد روي كاغذ 34 سانتي‌متـر طـول و 22 سانتي‌متـر عـرض رسـم گردند و فقط از يك روي كاغذ استفاده شود.

• ادعا در 3 نسخه: اينكه اختراع با ارائه راه‌حل عملي چه مشكلي را حـل مـي‌كنـد و چه مزايايـي دارد و اطلاعاتـي كـه ميزان حمايت ناشي از حق ثبت را مشخص نمايد.

• فتوكپي شناسنامه مخترع يا مخترعين

• قبض رسيد بانكي حق‌الثبت اظهارنامه تقاضاي ثبت اختراع

سوال : براي ثبت اختراع به كجا مراجعه كنيم؟

پاسخ :

براي ثبت اختراع بايد به اداره كل ثبت شركتها و مالكيت صنعتي واقع در تهران، خيابان ميرداماد، تقاطع بزرگراه مدرس- ميرداماد، مراجعه شود.